CEL: DEFINIOWANIE PROBLEMU, BADANIE PRZYCZYN, OKREŚLANIE WARUNKÓW DLA ROZWIĄZAŃ
Opis:
Do oceny i analizy zjawisk lub problemów w kategoriach przyczyn i skutków może posłużyć Diagram Ishikawy (Kaoru Ishikawa, profesor Uniwersytetu Tokijskiego). Zwany jest również diagramem ryby.
To propozycja graficznego sposobu porządkowania analizy przyczyn i skutków. Diagram Ishikawy funkcjonuje w różnych dziedzinach, między innymi w usługach czy zarządzaniu projektami. Początkowo jego zastosowanie ograniczało się do przemysłu.
Ważne jest, aby w jego tworzeniu brało udział jak najwięcej osób z wiedzą lub doświadczeniem
z różnych dyscyplin, by każdy mógł wypowiedzieć się, podać swoje pomysły.
Diagram służy do głębszej analizy zidentyfikowanych wcześniej najważniejszych problemów. Dzięki temu narzędziu można pogrupować odkryte przyczyny. Jego przygotowanie rozpoczyna się
od zapisania nazwy problemu i ustalenia głównych kategorii jego przyczyn. Poszukując kategorii analizy warto skorzystać z metody 5M. Modyfikując kategorie można wprowadzać nowe obszary badawcze.
Taki sposób pracy pobudza grupę do krytycznego myślenia i samodzielnego szukania informacji.
Korzyści z zastosowania metody:
- pobudzenie grupy do krytycznego myślenia;
- metoda uczy szukania przyczyn, powodów – angażuje;
- daje możliwość przekazania alternatywnych, zróżnicowanych sposobów podejścia do sytuacji, zagadnienia.
Kategorie przyczyn/skutków danego zjawiska:
5M
- Method – metody
- Men – ludzie
- Materials – materiały
- Management – zarządzanie
- Machine – maszyny
Warianty:
Powyższe kategorie nie są wyczerpane. Można dodać te, które jak najlepiej będą charakteryzowały dane problematyczne zjawisko.
Na przykład:
- pieniądze;
- środowisko;
- … procesy, regulaminy, zasady, wyposażenie, technologia, struktura, personel, systemy, szkolenia itp. itd.
Narzędzie przydatne, gdy istotne jest rozpoznanie, które z występujących zjawisk leżą u podstaw rozpatrywanego problemu. Przygotowuje się go w następujący sposób:
- Urządzamy burzę mózgów i wypisujemy na dużym flipcharcie lub tablicy wszystkie zjawiska związane z omawianym problemem, jakie przyjdą do głowy członkom zespołu.
- Pod każdą z wynotowanych pozycji należy następnie nakreślić dwa pola: „skutek”
i „przyczyna”.
- Uczestnicy zestawiają dwie dowolne pozycje i odpowiadają na pytanie, która z nich jest skutkiem, a która przyczyną. Rysujemy strzałkę w stronę skutku.
- Po przeanalizowaniu w ten sposób całej planszy okaże się, że niektóre problemy zdecydowanie częściej okazują się przyczyną poważniejszych i właściwych kłopotów.
- Rozpoznawszy źródło trudnej sytuacji uczestnicy powinni postarać się dojść do sedna sprawy.
Z diagramem pracuje się, aż do wyczerpania przyczyn i skutków. Warto porządkować je np. po lewej stronie każdej z pięciu osi skutki a po lewej przyczyny.
Każda podprzyczyna może mieć własną przyczynę.
Przykłady:
https://www.mindtools.com/pages/article/newTMC_03.htm
http://asq.org/learn-about-quality/cause-analysis-tools/overview/fishbone.html
https://www.cms.gov/Medicare/Provider-Enrollment-and-Certification/QAPI/downloads/FishboneRevised.pdf
